Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego.

Londyn 09.02.2006.

>>> W poszukiwaniu historii <<<

Material ten powstal dzieki wielkiej pomocy i zaangazowaniu Dyrektora Instytutu Krzysztofa Barbarskiego. Dlatego zanim zaprosze naszych szanownych czytelników do lektury, chce wyrazic serdeczne podziekowania dla Pana Dyrektora i dla wszystkich pracowników za wklad w poszukiwanie pamiatek polskiego zeglarstwa .

W tej czesci cyklu zatytulowanego „ W poszukiwaniu historii” chcialbym przyblizyc Wam, sama sylwetke Instytutu. To, co opisze nie jest w stanie odzwierciedlic ani atmosfery tego miejsca, ani ogromu prac, jakie Instytut wykonuje. Oczywiscie nie moze tez zastapic wizyty w muzeum, moze jednak zachecic do jego odwiedzenia. W materiale tym wykorzystalem „Przewodnik” autorstwa Jana Lorysa, sprawozdania roczne i biuletyny informacyjne Instytutu.

Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego powstal pod obecna nazwa w roku 1965 z fuzji dwóch polskich placówek naukowo-kulturalnych. Polskiego Osrodka Naukowego i Instytutu Historycznego im. Gen. Sikorskiego. Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego zostal formalnie zalozony 3 maja 1945 roku, a sama historia jego zalozenia zaczela sie w koncowej fazie drugiej wojny swiatowej, kiedy to po ukladach Jaltanskich w lutym 1945 roku stalo sie jasnym, ze uznawanie rzadu polskiego na obczyznie zbliza sie do konca i ze warunki polityczne, w jakich znalazla sie Polska przekreslily mozliwosci powrotu znakomitej wiekszosci zolnierzy Polskich Sil Zbrojnych na Zachodzie.

W tym stanie rzeczy powstala, wiec potrzeba stworzenia instytucji, która byla by w stanie przejac zbiory sluzby archiwalno-muzealnej Polskich Sil Zbrojnych na Zachodzie, i do której mozna by przekazac archiwa panstwowe i wojskowe. O zamiarze utworzenia takiej instytucji i wszczetych w tym kierunku dzialaniach powiadomiono prezydenta RP Wladyslawa Raczkiewicza, premiera Tomasza Arciszewskiego i pelniacego obowiazki Naczelnego Wodza gen. Wladyslawa Andersa.

W grudniu 1945 roku zostal uchwalony statut Instytutu. Na zbiory, które mialy naplynac, konieczne bylo pomieszczenie. W czerwcu 1946 roku w pieknej rezydencyjnej dzielnicy Londynu zostal w tym celu zakupiony dom. Front jego wychodzi na znany park londynski Hyde Park a tyl na ogrody sasiednich zabudowan, z widokiem na kopule Brompton Oratory oraz Muzeum Wiktorii i Alberta. Zakup tej wspanialej rezydencji byl mozliwy dzieki przyjaznemu stosunkowi do Polaków jego wlasciciela, lorda Woodbridge.

W wyniku decyzji wladz brytyjskich o rozwiazaniu Polskich Sil Zbrojnych na Zachodzie gen. Wladyslaw Anders polecil podleglym sobie oddzialom zlozenie ich sztandarów w Instytucie.

Poswiecenie gmachu nastapilo w dniu 9 lipca 1947 roku a w dniu nastepnym przekazane zostalo 28 sztandarów. Zawisly one obok sztandarów jednostek sprzed 1939 roku,, które walczyly w pierwszych dniach wojny, a na zachodzie nie zostaly odtworzone.

Z biegiem lat do Instytutu dolaczyly: 1973 Polski Instytut Historyczny oraz 1988 Studium Polski Podziemnej.

Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego, jest zgodnie z prawem angielskim zarejestrowany jako „Charitable Institution” (angielskie okreslenie organizacji charytatywnych). Jako taki podlega scislym prawom kontroli odnosnie przestrzegania statutu i gospodarki pienieznej.

Sam Instytut jest organizacja bardzo znana i szanowana. Stanowi on, bowiem kopalnie wiadomosci o tej czesci polskiej historii, która nie jest powszechnie znana. Prosze tylko uswiadomic sobie, ze Polska wystawila w czasie II Wojny Swiatowej, czwarta, co do wielkosci armie. Ponadto 44% informacji brytyjskiego wywiadu pochodzilo z polskich zródel. W okresie Polski PRL-owskiej, celowo spychano te fakty na margines i umniejszano ich waznosc. Niemniej jednak obecnie, fakty te wychodza na swiatlo dzienne. Do ich ujawniania i publikacji wielce przyczynil sie wlasnie Instytut. W rozmowie z Dyrektorem Barbarskim ustalilem, ze obecnie nie na dnia, w którym by Instytutu nie odwiedzali historyczni badacze z Polski i innych krajów swiata. Instytut jest tez waznym zródlem wiadomosci o losach zolnierzy. Czasami jest ostatnia nadzieja na odnalezienie kogos bliskiego, lub chociazby jego miejsca spoczynku.

 

 

Zeglarskim pamiatka poswiecony zostanie osobny rozdzial. Dzieki uprzejmosci dyrekcji Instytutu, moglismy zobaczyc najcenniejsze eksponaty przechowywane w muzeum. Te bezcenne skarby polskiej tradycji, dzisiaj pokazujemy wam!

Fot. Pamiatki po gen. Sikorskim. Biurko i krzeslo uzywane przez generala Sikorskiego w okresie sprawowania funkcji Naczelnego Wodza i Premiera, 1939-1943.

Fot. Mundur Naczelnego Wodza. W tym to wlasnie mundurze zginal w katastrofie lotniczej nad Gibraltarem. Znamienitym jest fakt, ze okolicznosci smierci gen. Sikorskiego pomimo uplywu czasu sa wciaz objete tajemnica.

Fot. Poswiecone sa róznym rodzajom wojskowej specjalnosci, sluzacym w Polskich Silach Zbrojnych na Zachodzie. Trzeba pamietac, ze w sklad tej armii wchodzilo lotnictwo, marynarka wojenna, bron pancerna, piechota oraz brygada spadochronowa.

Fot. Przedstawia zbiory oddane Instytutowi w depozyt, przez Ordynacje Krasinskich. Bron i siodlo z okresu, kiedy to wraz z Napoleonem, Wojsko Polskie wracalo z ziemi wloskiej do Polski.

Pod portretem Jana III zbroje rycerskie z XVII w. Ciekawa jest historia tych zbiorów. W czasie okupacji zostaly one zrabowane przez Niemców. Odnalezione przez aliantów zostaly odeslane do Wloch gdzie stacjonowalo Wojsko Polskie. Dopiero z Wloch trafily do Londynu.

Fot. W Instytucie nie moglo tez zabraknac oslawionej Enigmy.

Fot. Najcenniejszym skarbem Instytutu sa archiwalne dokumenty. Na tej fotografii przedstawiamy dla Was „perle” zbiorów archiwum Instytutu. Dokumentem tym jest umowa zawarta pomiedzy Rzadem Rzeczpospolitej Polskiej a Rzadem Zwiazku Socjalistycznych Republik Rad w roku 1941 30 lipca w Londynie o tworzeniu na terytorium ZSRR Armii Polskiej.

Jakze niewiele moglismy wam pokazac. Tekst i nawet najliczniejsze fotografie nie oddadza klimatu tego budynku. Tak nasiaknietego polska historia ze ta atmosfere wyczuwa sie w powietrzu. Sale, korytarze, obrazy i zgromadzone modele, wibruja chwala polskiego oreza. Przy okazji znowu wrócimy do tak przyjaznego dla zeglarzy miejsca, jakim jest Instytut im. gen Sikorskiego w Londynie.

W kolejnej czesci cyklu „W poszukiwaniu historii” Przedstawimy wam pamiatki konspiracyjnego zeglarstwa, jakie udalo nam sie odszukac w Instytucie. W czasie naszych poszukiwan skorygowalismy tez zapisy w literaturze, okazalo sie, bowiem ze wkradly sie tam niescislosci.

Fotografie i opisy pochodza z wizyty w Instytucie w dniu 08.02.2006. Instytut odwiedzili dla Was Jerzy Knabe, Agnieszka Mazur i Tomasz Mazur.

Tomasz,Bezan,Mazur.